Door: richard eichenberger

Het verhaal “De bovenbazen” uit 1963 is in de afgelopen 47 jaar talloze malen besproken vanuit allerlei hoeken. Het is inderdaad een verbazingwekkend verhaal, misschien ook wel heel visionair, maar ik kan er geen enkele oplossing uit destilleren voor ecologische en economische problemen. Kwetals eeuwig draaiende machine die de fossiele brandstoffen had kunnen vervangen, verdwijnt aan het eind van het verhaal in het niets. Nergens wordt trouwens verteld waar deze machine op draait, want een perpetuum mobilae is deze “futvoeder” zeker niet omdat die nu eenmaal onmogelijk is, wat Toonder natuurlijk ook wel weet. “De” wetenschap maakt het allemaal nog erger: door het vermalen van hele landschappen kan één gram solium gewonnen worden, genoeg om een hele stad een jaar van energie te voorzien. Ik denk dat dit Toonders opvatting van kernenergie vertegenwoordigt, solium = uranium.
De economische situatie keert aan het einde van het verhaal terug naar zijn uitgangspunt, de status quo is weer bereikt. Er is helemaal aan het eind ook nog ruimte voor een sprankeltje hoop: het zelfreinigend vermogen van de natuur is (hopelijk) groot genoeg om ecologische rampen te boven te komen. “Het leven zit er alweer in (…) En zo lang dat zo is, kan ik altijd futvoeders maken”, aldus Kwetal.
En wat de samenwerking van heer Bommel en Tom Poes betreft: ik kan er met de beste wil van de wereld in dit verhaal niets over vinden. Het kapitaal van Bommel wordt weliswaar gered, hetgeen wij hem als lezer natuurlijk van harte gunnen, maar alleen door mazzel, niet door Tom Poes, hetgeen in andere verhalen vaak wél het geval is.
mvg
Richard Eichenberger
Kopenhagen DK